Özgül fobi bireylerin bazı nesne, canlı, yer ve durumlara karşı duyduğu yoğun korku olarak adlandırılabilir. Kişilerde yoğun kaygıya ve korkulan durumdan kaçınmaya sebep olan bir çeşit anksiyete bozukluğudur.
Özgül fobiler geçmişten bu yana var olan korkuları temsil edebilir. Çocukluk döneminde yaşanan herhangi bir travma ve özellikleri incelendiğinde mantık dışı korkular olduğu ve bu korkuların çeşitli nesne ve durumlara transfer edildiği gözlenmiştir.
Özgül fobi nedir diye bakıldığında ise kişilerin zihninde canlandırdığı ve kurtulmakta güçlük çektiği korkulardır. Fobiye karşı bir savunma olan korkulan nesneden kaçınma davranışı fobinin ve korkunun devam etmesinde önemli bir etkendir.
Özgül fobi belirtileri korkulan durum ya da nesneden kaçınma davranışı, karşılaşıldığında yoğun kaygı duyma, kalp çarpıntısı, titreme, terleme, nefes darlığı, fenalaşacak, bayılacakmış gibi hissetme ve baş dönmesi gibi belirtilerdir.
Özgül fobi tedavisi için belirlenen en önemli yöntem sistematik duyarsızlaştırmadır. Kişilerin geçmişten beri yüzleşmekten korktukları korkuları ile baş edememe durumlarında uygulanır. Yüzleştirme esasına bağlı olarak korkuların yok edilmesi oldukça önemlidir.
Özgül fobi örnekleri öncelikli olarak geçmiş yaşantıya ve çocukluğa bağlı olarak oluşmuştur. Özellikle yılandan korkmak veya uçağa binememe gibi birçok örneği mevcuttur.
özgül fobiler nelerdir diye fobileri kategorize edecek olursak;
Durumsal özgül fobi: kapalı alanlar, taşıtlar, asansöre binme gibi durumlarda ortaya çıkan aşırı korku durumudur.
Doğal çevre ile ilişkili özgül fobi: Yükseklik, deniz, su, deprem ve kasırga gibi doğal ya da doğa ile ilişkili durumlarda ortaya çıkan bir fobi türüdür.
• Hayvan özgül fobisi: Böcek, kedi, köpek, yılan, örümcek, fare gibi çeşitli hayvanlara karşı ortaya çıkan bir fobi türüdür.
• Enjeksiyon, yara ve kan fobisi: Enjeksiyon, kan veya yara görmeye dair korku ve bazen de diğer tıbbı girişimlerle ilişkili de korku duyma halidir.
Özgül fobi vaka örnekleri çeşitli durum ya da nesnelere karşı olabilir.
Özgül fobi tedavi yöntemleri bilişsel davranışçı terapi, EMDR terapisi, davranışçı terapi gibi psikoterapi yöntemleridir. Sizde daha fazla bilgi almak ve randevu planlamak için bizlere ulaşabilrsiniz.
Uzm. Klinik Psikolog Nur BÜYÜKBEBECİ KAYA tarafından hazırlanmıştır.
Yayınlanma Tarihi: 9 Şubat 2023
Güncelleme Tarihi : 10 Şubat 2023